Trouw zijn en blijven aan jezelf
Het merendeel van de mensen geeft op de vraag Wat versta jij onder loyaliteit? in eerste instantie aan dat ze loyaliteit zien als trouw zijn aan de ander, er voor de ander zijn. Een logisch antwoord, omdat dit nog veelal overheerst. Echter, als je naar de oorspronkelijke betekenis kijkt van het woord dan gaat het om trouw zijn aan een verplichting of verbintenis. En daar ligt een belangrijke sleutel. Want de essentiële vraag hierin is: wat is je allereerste verplichting/verbintenis in dit leven?
Al heel lang wordt loyaliteit voornamelijk gezien als het nakomen van verplichtingen of verbintenissen naar anderen. Deze traditionele opvatting heeft eeuwenlang de norm bepaald voor wat het betekent om loyaal te zijn. Echter, tegenwoordig komt er steeds meer ruimte om loyaliteit te gaan beleven als trouw zijn en blijven aan jezelf. Een intrigerende paradigmaverschuiving.
Wanneer we reflecteren op het leven, zie je dat de eerste ervaringen met loyaliteit al gevormd zijn in de vroege kinderjaren. Als baby/kind ben je volledig afhankelijk van je ouders of verzorgers voor liefde, aandacht en waardering. Het verlangen om gezien en gehoord te worden drijft je om verbinding te zoeken met anderen. Echter, de manier waarop jouw behoeften werden vervuld – of juist genegeerd – heeft diepgaande invloed op hoe je loyaliteit beleeft en vormgeeft.
Trouw zijn en blijven aan mezelf betekent dat ik ruimte geef aan mijn innerlijk kind. Dus ruimte geef aan mijn creativiteit, speelsheid, nieuwsgierigheid, onbevangenheid.
Voor velen wordt loyaliteit nog steeds geassocieerd met het voldoen aan de verwachtingen van anderen, zelfs ten koste van de eigen behoeften en verlangens. Loyaliteit kan dan ‘offers’ vragen, terwijl het gevoel en het hart anders zou willen. Dit komt voort uit een diepgeworteld verlangen om goedkeuring te krijgen, angst voor afwijzing of simpelweg uit gewoonte of sociale druk. Vanuit het streven om aan de normen en verwachtingen van anderen te voldoen. Zelfs als dit betekent dat je je eigen verlangens, behoeften en waarden moet negeren.
Trouw aan jezelf
Echter, in de huidige tijd groeit het besef dat ware loyaliteit begint bij trouw zijn aan jezelf. Dit impliceert het erkennen en respecteren van je eigen behoeften, grenzen en waarden. Zelfs als dit betekent dat je tegen de stroom in moet gaan. Het vraagt om authentiek te zijn en je eigen stem te vinden. En te luisteren naar je hart, je innerlijke kompas, zelfs als dit betekent dat je je moet distantiëren van de verwachtingen van anderen.
Loyaliteit aan jezelf betekent niet dat je egoïstisch of onverschillig bent ten opzichte van anderen. Integendeel, het stelt je juist in staat om oprecht en diepgaand (authentiek) verbonden te zijn met anderen, vanuit een plek van innerlijke kracht en liefde. Wanneer je trouw bent aan jezelf, kun je anderen op een meer authentieke en vervullende manier ondersteunen en liefhebben, zonder jezelf te verliezen in het proces. Loyaliteit aan jezelf is een daad van zelfliefde.
Het is belangrijk om te erkennen dat het pad naar loyaliteit in de vorm van trouw zijn en blijven aan jezelf niet altijd eenvoudig is. En vereist moed en zelfreflectie om je eigen richting te vinden te midden van de vele verwachtingen om je heen. Het gaat gepaard met het loslaten van oude overtuigingen en patronen die je belemmeren om volledig tot bloei te komen als authentiek individu.
Verbintenis
Tot slot, terug naar het begin, de belangrijke sleutel/vraag over je allereerste verplichting/verbintenis. Het antwoord is de allereerste verplichting/verbintenis is met je ziel. Met je eigen levenspad, jouw leerlessen in dit leven. Daar waar de reden van jouw bestaan ligt en van waaruit je betekenis geeft aan je leven. Daarom is loyaliteit als trouw zijn en blijven aan jezelf essentieel om volledig tot ontplooiing te komen. En om het maximale uit je leven te halen. Het opent de deur naar ware vrijheid en voldoening. Het stelt je in staat om je unieke bijdrage te leveren aan de wereld om je heen.
Loyaliteit en egoïsme
Wat roept deze titel bij je op? Welke beelden of gevoelens komen naar boven? Wat voel je in je lichaam?
Het lijkt een contrast te zijn – loyaliteit en egoïsme, maar eigenlijk zijn ze niet zo verschillend als vaak gedacht wordt. Zoals hierboven beschreven gaat loyaliteit in de kern over trouw zijn en trouw blijven aan jezelf. En dat is ook de oorspronkelijke gedachte achter egoïsme – denk aan jezelf.
Voor velen betekent loyaliteit op de eerste plaats iets doen c.q. betekenen voor de ander en dan pas kijken naar jezelf, naar je eigen behoeften, verlangens en grenzen. Maar de werkelijke winst ligt te behalen in het omgekeerde. Zowel voor jezelf als voor de ander!
Het is een weldaad voor jezelf om trouw te worden en trouw te blijven aan jezelf! Het is je geboorterecht.
Loyaliteit en egoïsme hebben ook te maken met afhankelijkheid. Van wie hangt jouw identiteit af? Wie of wat bepaalt wie je bent?
Afhankelijkheid gaat over hoe je je verbindt met anderen, althans dat is wat velen denken. Maar ook hier mag je het omkeren naar eerst verbinding maken met jezelf. En van daaruit verbinding maken met de ander. Dat verandert de dynamiek van afhankelijkheid. Je bent dan niet meer afhankelijk van de ander om te zijn wie je bent. De verbinding met jezelf bepaalt wie je bent en wat je van jezelf laat zien.
Er is een lange tijd geweest waarin individuen te veel afhankelijk waren van hiërarchieën, (familie)patronen en machtsstructuren. Hierdoor moest men zich aanpassen aan wat anderen (ook het familiesysteem) van hen verwachtte. Het werd gewoon dat de buitenwereld bepaalde wie en wat men was. Er was onvoldoende tot geen ruimte voor het authentieke van ieder individu. Hoewel egoïsme in de oorspronkelijke zelfzucht betekent, is tegenwoordig een gezonde vorm van egoïsme nodig om jezelf los te maken van de afhankelijkheid van anderen (of van systemen zoals bijvoorbeeld familiepatronen). Met respect voor jezelf je plaats innemen, zonder de ander te schaden.
Individualisering
De huidige tijd wordt gekenmerkt als een tijd van individualisering en dat is wat we nu juist nodig hebben. Het gaat erom dat er een dialoog ontstaat waarin eenieder zijn/haar stem kan laten horen, waarbij behoeften en grenzen worden gerespecteerd. Dat is de beweging die gaande en ook nodig is; het leren denken vanuit je eigen authentieke ik. Opdat eenieder sterker verbonden raakt met zijn/haar ware zelf. Individuen hoeven zich niet langer op te offeren ten koste van zichzelf. Individuen mogen vanuit authenticiteit verbinding maken met de ander.
Met de positieve vorm van egoïsme en de individualisering kan wel een pijnlijk punt bij de ander geraakt worden. Als je nu wel je behoeften, verlangens en grenzen gaat aangeven, betekent dit meestal een verschuiving in het systeem. Denk hierbij aan het niet langer dragen van de lasten en verantwoordelijkheden die bij een ander horen. En het innemen van je rechtmatige plaats in het (familie)systeem. Dus dit brengt het ook de ander in beweging en dat vraagt ook respect van de ander voor de beweging. Maar dat lukt niet bij iedereen. Er wordt eerst terug geprojecteerd dat je egoïstisch geworden bent, je de ander laat vallen, etc. Terwijl in essentie je de ander recht doet door terug te geven wat bij die ander hoort. Maar ja, daar zit niet iedereen op te wachten…
Nieuwe balans
Het overgaan van het ene naar het andere vindt niet altijd direct de juiste balans. Zie het als een oude weegschaal met aan beide kanten gewichten. Zodra aan een kant een gewicht eraf gehaald wordt, of erbij komt, schommelt de weegschaal eerst door. Heeft even tijd nodig om zich te ‘settelen’ en vindt dan de balans. Zo gaat dat ook bij verandering van loyaliteit met daarbij de positieve vorm van egoïsme. Het nieuwe denken dat jij op de eerste plaats komt, levert opeens een verschuiving op naar dat alleen het ik-veld nog maar telt. En dat je vergeet hoe het ik met de ander zich mag verhouden.
Veroordeel deze schommeling niet, neem het waar en ontdek de weg naar de juiste balans. De juiste verhouding tussen ik en de ander. En voel dat de verbinding met jezelf toegenomen is. Dat er ruimte is gekomen voor jouw behoeften, verlangens en grenzen. En deze in een natuurlijk samenspel met de ander vorm krijgen, met een juiste balans tussen jezelf en de ander.
Hoe ik er dan voor de ander ben
De dans van loyaliteit: naar balans tussen jezelf en de ander
Loyaliteit, een essentieel thema dat dus doordrenkt is met trouw en verbondenheid. Het houdt in dat je vasthoudt aan je verbintenissen, beloften en relaties, zelfs als de wind van verandering waait. Daarin leidend is de meest essentiële verbintenis die je in het leven aan bent gegaan. Namelijk de verbinding met jezelf, met je ziel.
Maar wat als loyaliteit je in een verstikkende omhelzing van verplichtingen en verwachtingen houdt, waarbij je eigen behoeften, verlangens en grenzen worden genegeerd?
Traditioneel gezien werd loyaliteit vaak geassocieerd met opoffering, waarbij men voldeed aan de verwachtingen van anderen zonder zichzelf in overweging te nemen. Maar de werkelijke betekenis van loyaliteit gaat over een evenwicht tussen het dienen van anderen en het erkennen van je eigen behoeften, verlangens en grenzen.
Trouw aan anderen, trouw aan jezelf: een harmonieus evenwicht.
De beweging van deze verschuiving is niet zonder hindernissen. Het vergt sowieso moed om de comfortabele patronen van het verleden (alhoewel, het lijkt comfort te zijn, maar kost je (on)bewust veel energie, misschien meer dan je nu denkt) los te laten en ruimte te maken voor zelfreflectie en authenticiteit. Deze beweging kan aanvoelen alsof het energie kost en een innerlijke kracht vereist die je misschien dacht niet te bezitten. Naarmate je dieper in het proces van deze beweging gaat, ontdek je een verrassende waarheid: het vinden van balans tussen geven en zijn brengt een diepe ontspanning met zich mee.
En in die ontspanning vind je juist je natuurlijke kracht, serene rust en bezinning. Je ervaart dan dat het niet langer draait om het vervullen van een rol of het naleven van een bepaald plaatje, maar om het oprecht aanwezig zijn vanuit het hart. Kwaliteit wordt belangrijker dan kwantiteit. Het gaat niet langer om hoeveel je geeft, maar om hoe oprecht en diep die verbinding is van waaruit je geeft.
Het betekent niet dat je je verbintenissen moet verbreken of je verantwoordelijkheden moet ontlopen. Integendeel, het gaat erom dat je bewust kiest hoe je aanwezig wil zijn in je relaties. Het gaat om het vinden van een harmonie tussen jouw loyaliteit aan anderen en de loyaliteit aan jezelf.
De weg naar deze balans kan dus hobbelig zijn. Je kunt tegen weerstand aanlopen, zowel van anderen als van jezelf. Onderschat niet wat je gedachten doen die nog gebaseerd op de oude invulling van loyaliteit en het gedwee voldoen aan de verwachtingen van anderen. Naarmate je je pad vervolgt, ga je merken dat de last van overmatige verplichtingen lichter wordt. Je gaat ontdekken dat jouw relaties ‘rijker’ worden, doordrenkt met oprechte liefde en begrip.
Dus ga met ontspanning, souplesse én vastberadenheid in de beweging. Als het ware ‘dansen’ (meedeinen) met het integreren van loyaliteit in de vorm van trouw zijn en blijven aan jezelf. Blijf trouw aan anderen, maar niet meer ten koste of opoffering van jezelf. In deze subtiele balans vind je de ware essentie van verbondenheid en vervulling, van er zijn voor de ander.
Enneatype 6 heet loyalist omdat…
Belangrijke thema’s
Het Enneagram is geen hokjesmodel. Geen model wat fragmenteert of je in een hokje van een enneatype plaatst. Het is een vertrekpunt voor persoonlijke groei en heelheid. Wijst je de weg naar je authentieke zelf, vanuit je eigen enneatype; het levenspad waar jouw primaire levensthema’s liggen.
In de levensreisgids Handboek voor een vreugdevol en authentiek leven wordt duidelijk dat ieder mens te maken krijgt met de thema’s van de verschillende enneatypes. Je enneatype bepaalt welke levensthema’s je prominenter en diepgaander tegen zult komen. Ze zijn onderdeel van het vertrekpunt van jouw eigen levenspad en jouw eigen ontwikkelingsvragen in dit leven.
De kracht van het Enneagram is onder andere dat het de diversiteit tussen mensen, tussen persoonlijkheden, heel helder en levendig in beeld brengt, waardoor het zo toegankelijk is; praktisch herkenbaar en toepasbaar. Het laat zien welke persoonlijkheden (strategieën) ontwikkeld zijn om pijn te vermijden en liefde, aandacht en waardering te krijgen. Om gezien en gehoord te worden en gevoel van veiligheid en geborgenheid te ervaren.
Enneatype 6 wordt vaak aangeduid als Loyalist vanwege de diepgewortelde neiging naar loyaliteit die kenmerkend is voor dit persoonlijkheidstype. Kijkend naar het model ligt enneatype 6 op de driehoek, waar de focus op en invloed van de buitenwereld een grote rol speelt. De tweestrijd en tegenstellingen die ieder mens in het leven ervaart komt op stap 6, de beginfase van de volwassenheid tot volle wasdom. Het speelt zich al – vaak onbewust – af in de eerdere levensfasen. Nu de volwassenheid bereikt wordt speelt het thema loyaliteit een cruciale rol; het komt nu neer op jezelf.
Door naar een aantal belangrijke thema’s van enneatype 6 en deze levensfase (stap 6 – de kinderlijke volwassenheid) te kijken wordt duidelijk dat het thema loyaliteit een cruciale rol speelt. Thema’s (vraagstukken) op 6 zijn onder andere:
- Welke keuze maak ik in de dilemma’s die op mijn pad komen?
- Wat laat ik zien aan de wereld?
- Waardoor ben ik in mijn kindertijd een mini-volwassene geworden en heb ik delen van mezelf in de freeze gezet?
- Hoe ga ik om met angst?
- Hoe vind ik mijn eigen regie en ware identiteit, mijn authentiek ik, terug?
- Krijg ik ruimte om te voelen en laat ik mijn hoofd en hart samenwerken?
Om tot antwoorden te komen op deze vragen ontkom je niet aan de vraag: voor wie doe ik dit?
Een van de meest opvallende aspecten van de loyaliteit van enneatype 6 is de sterke verbondenheid met anderen. Ze hechten veel waarde aan relaties, vaak nog vanuit de overtuiging anderen nodig te hebben om zich zeker en sterk te voelen. Om keuzes te maken en beslissingen te nemen. Ze zijn vaak bereid om zich volledig in te zetten voor de mensen om hen heen voortkomend uit een diepgewortelde behoefte aan veiligheid en zekerheid. Enneatype 6 voelt zich het meest op zijn gemak wanneer hij de steun en bevestiging van anderen heeft. De behoefte aan zekerheid kan er echter ook toe leiden dat type 6 zich vastklampt aan bestaande structuren en autoriteiten. Ze hebben de neiging om op zoek te gaan naar figuren of systemen die hen een gevoel van bescherming bieden en zullen zich vaak loyaal opstellen ten opzichte van deze bronnen van autoriteit.
En tegelijk is er de tegenstelling dat enneatype 6 snel kan twijfelen, achterdochtig is en het niet helemaal vertrouwt (dieperliggend omdat er nog onvoldoende vertrouwen in zichzelf is). De angst kan dan de overhand nemen en er kan juist afkeer en strijd ontstaan met de ander.
Innerlijk kompas
Het thema loyaliteit bij enneatype 6 gaat echter dieper dan de relaties met anderen. Het gaat op de diepere laag om innerlijke trouw aan zichzelf en het eigen innerlijke kompas. Achter de worsteling met gevoelens van twijfel en onzekerheid is er het streven om trouw te blijven aan wie hij/zij werkelijk is, wat hij/zij wil manifesteren en wat hem/haar werkelijk vervulling geeft.
Het doorgronden van welke betekenis van loyaliteit aanwezig is – is het trouw zijn aan de ander, zelfs ten koste van jezelf of is het eerst trouw zijn aan jezelf en vandaaruit ervoor de ander zijn – is essentieel voor persoonlijke groei en ontwikkeling.
Het geldt voor iedereen – waarbij enneatype 6 het intenser kan ervaren en er meer energie in zal moeten stoppen – dat het bewust worden van de neiging om je vast te klampen aan externe bronnen van zekerheid en wegcijferen tot aan opofferen van je jezelf (je eigen behoeften, verlangens en grenzen) de blokkade is om je eigen innerlijke kracht en wijsheid te ontwikkelen. Een belangrijke stap om daarna de verdere beweging te maken naar een dieper gevoel van authenticiteit en vervulling.
Kortom, de benaming Loyalist voor enneatype 6 weerspiegelt de diepgaande verbondenheid, toewijding en trouw die kenmerkend zijn voor dit type persoonlijkheid. Het benadrukt het belang van loyaliteit in de innerlijke wereld van type 6 en onderstreept de cruciale rol die dit thema speelt in persoonlijke groei en ontwikkeling. En vanuit de levensfasen gezien doorlopen we als mens allemaal het proces naar loyaliteit als trouw zijn en blijven aan jezelf.
Van spanning naar ontspanning
Het thema loyaliteit komt iedereen vroeg of laat in zijn leven tegen. Het spanningsveld rondom loyaliteit is nog specifieker voor enneatype 6 en in stap 6 van de levensfasen (kinderlijke volwassenheid). Loyaliteit is van vitaal belang voor het vinden van authenticiteit in het leven en om de reis naar je ware zelf voort te zetten. Het leven en de wereld om je heen stelt je voortdurend voor uitdagingen en nodigt uit om je af te vragen: wat zijn mijn behoeften? Wat zijn mijn verlangens? Welke plaats en rol neem ik in?
Eigen regie
Maar laten we een belangrijk punt nogmaals verduidelijken: de buitenwereld heeft niet de volledige zeggenschap over dit proces. Hoewel het soms zo lijkt en de buitenwereld taal en energie kan gebruiken om dat te suggereren, ligt de sleutel tot loyaliteit in je eigen kern, waar je kracht en energie liggen om eigen regie te hebben over jezelf en jouw leven. Het is van cruciaal belang om loyaliteit aan jezelf te omarmen zoals het bedoeld is: trouw blijven aan wie je werkelijk bent en van daaruit kijken hoe je er ook voor anderen kunt zijn.
Het is tijd om te breken met illusies, zoals zo is het altijd al gedaan of dat hoort nu eenmaal zo of dat is gewoon hoe dingen gaan. Ook is het tijd om de overtuiging los te laten dat je het (familie)systeem ontrouw bent als je trouw wordt aan jezelf. Tijd om de spanning die hierdoor aanwezig is (bewust en zeker ook onbewust) te laten wegvloeien.
Loyaliteit aan jezelf is een teken van volwassenheid. Het betekent ruimte geven aan je innerlijke kind, dat zich in het verleden heeft moeten aanpassen en wegcijferen vanwege oude loyaliteitspatronen, vooral die binnen het familiesysteem. Maar je bent niet langer alleen dat innerlijke kind; je bent ook een volwassene die nu andere keuzes kan maken.
Geen schuldvraag
Het is belangrijk om te begrijpen dat de schuld niet bij je innerlijke kind ligt, noch bij de buitenwereld, je ouders of familie. Kiezen voor echte loyaliteit gaat voorbij aan de schuldvraag of het schuldgevoel; het is een daad van zelfliefde. Het betekent stoppen met vechten tegen het verleden en jezelf in het heden afvragen wat je nu in dezelfde situatie zou doen.
Het proces van loyaliteit aan jezelf is geen quick fix. De buitenwereld zal moeten wennen aan de veranderingen die je maakt en zal waarschijnlijk (in eerste instantie) weerstand bieden. Daarom is het belangrijk om elke stap (ook al zijn het kleine stapjes) die je zet te omarmen en te vieren.
Naar ontspanning en vrijheid
Door trouw te blijven aan jezelf verschuif je van spanning veroorzaakt wordt door oude loyaliteit naar ontspanning en vrijheid door het nieuwe bewustzijn van loyaliteit. Je bevrijdt jezelf van de last van het verleden en omarmt de kracht van authentiek zijn, van trouw zijn en blijven aan wie je werkelijk bent!